In dit artikel licht deze website de wereld van bier toe, in alfabetische volgorde. Van een simpel fluitje tot het verschil tussen geuze en gose, je leest het hier.
Ale
Ale is een biersoort waarbij dezelfde ingrediënten worden gebruikt als bij een pils. Het verschil is dat een ale wordt gebrouwen met bovengisting, in tegenstelling tot pils dat ondergistend wordt gebrouwen. Het bovengistend brouwproces van ale zorgt voor fruitigere aroma’s.
Barrel aged
Bij barrel aging wordt bier nadat het gebrouwen is niet gebotteld, maar in houten vaten afgevuld om het verder te laten rijpen. Deze vaten zijn vaak eerder gebruikt om dranken als bourbon, port, sherry of wijn op te slaan, waardoor zij hun eigen specifieke smaak meegeven aan het bier. Barrel aged bieren hebben doorgaans een hoger alcoholgehalte en intensere smaken.
Brett
(Of Brettanomyces) is een wilde gistsoort die steeds vaker wordt gebruikt tijdens het brouwproces. Brett geeft een fruitige, complexe en vernieuwende smaak aan bijvoorbeeld een ipa of een saison en is vaak een geval ‘hate it or love it’. Voor de avontuurlijke bierdrinker kan brett een aangename toevoeging zijn, terwijl het voor anderen juist een onaangename smaak met zich meebrengt.
Brouwmeester
Een brouwmeester, oftewel vakman (-vrouw) is verantwoordelijk voor het beheer van de brouwerij en het proces van het brouwen. De brouwmeester kan betrokken zijn bij receptontwikkeling, brouwen, controle, beheer en onderhoud. Vaak zijn de brouwmeesters de personen met de meeste kennis.
Craftbier
Craftbier is bier dat wordt gebrouwen in kleine brouwerijen; de term staat voor onafhankelijk brouwen. Voor veel bedrijven staat craftbier gelijk aan speciaalbier. Volgens de Bierista Bieropleiding zijn er vele antwoorden op de vraag: “Wat is craftbier?”. Daarom heeft de branchevereniging een definitie opgesteld (aan de hand van vier begrippen) voor craftbrouwers:
- Onafhankelijk: maximaal 25 procent van de aandelen zijn in handen van niet-craft brouwers
- Authentiek: brouwt bier op onverdunde basis en gebruikt geen mais, rijst of andere ingrediënten om kosten te reduceren
- Eerlijk: is open over de ingrediënten, afkomst en locatie van productie
- Volume: brouwt niet meer dan één miljoen hectoliter per jaar
Cuvée
Een bier dat is samengesteld uit verschillende batches of vaten van verschillende rijpingsduren. Cuvées worden voornamelijk in België gemaakt, waarbij de blends zorgen voor unieke en uitgebalanceerde smaakprofielen. Van onder meer lambieks en geuzes worden vaak cuvées gemaakt.
Dryhoppen
Dryhoppen is een techniek waarbij er extra hop wordt toegevoegd tijdens het lageren. Het dryhoppen van bier creëert een vollere smaak en wordt vaak gebruikt voor het brouwen van ipa’s en pale ales.
Dubbel
Een dubbel biertje is een bier met een alcoholpercentage van 6 tot 7,5 procent. Vaak is een dubbel moutiger en heeft tonen van karamel, donker fruit of kruiden. Daarnaast heeft een dubbel een vollere smaak dan een enkel, dat 4 tot 5 procent alcohol bevat en een lichte body heeft met een minder zoete smaak. Naast de enkel en de dubbel is er nog een andere biersoort: tripel. Een tripel bevat 8 tot 9,5 procent en staat bekend om zijn kruidige tonen en een licht moutige zoetigheid.
Eisbock
Van oorsprong een Duitse bierstijl die bekendstaat om zijn volle smaken en hoog alcoholgehalte. Bij ‘eisbocken’, wat niet specifiek met een bockbier gedaan hoeft te worden, wordt een deel van het water in een bier bevroren en vervolgens verwijderd. Dit zorgt ervoor dat het alcoholpercentage flink omhooggaat en de smaak intenser wordt.
Fluitje (glazen in het algemeen)
Een langwerpig, recht en smal glas van 20 centiliter waar doorgaans pils in wordt getapt. Door de vorm van een fluitje wordt de schuimkraag langer vastgehouden, die het bier beter beschermt tegen zuurstofoxidatie. Pils wordt ook vaak geschonken in een vaasje, een taps toelopend glas van 25 centiliter dat voor de drinker makkelijker vast te houden is dan een fluitje. Andere stijlen van glazen zijn de pint (een halve literglas dat vooral gevuld wordt met Engelse bierstijlen), het tulpglas (dat aroma’s goed vasthoudt en veel gebruikt wordt voor Belgische bierstijlen) en de kelk (voor de wat zwaardere en sterker geurende bieren als een trappist, abdijbier, tripel of quadrupel waarbij de aroma’s goed vrijkomen).
Geuze en gose
Hoewel de namen op elkaar lijken en beide bieren zurige tonen hebben, zijn een geuze en een gose niet hetzelfde. Geuze is een van oudsher Belgische bierstijl waarbij oude en jonge lambiekbieren met elkaar gemengd worden. Door de ‘spontane gisting’ met wilde gisten en bacteriën hebben geuzes een uitgesproken zure en droge smaak. Goses komen van oorsprong uit Duitsland en zijn minder uitgesproken zuur dan geuzes. Bij het brouwen van goses wordt geen gebruikgemaakt van wilde gisten, maar vindt de vergisting plaats onder gecontroleerde omstandigheden. Goses worden vaak gekruid met zout en koriander.
Gist
Gist is een micro-organisme uit de schimmelfamilie dat suikers omzet in alcohol en koolstofdioxide (CO2) door middel van fermentatie. Oftewel, gist eet suikers en scheidt alcohol uit.
Hop
Hop is een van de belangrijkste ingrediënten bij het brouwen van bier. Het wordt vooral gebruikt om smaak toe te voegen, waaronder bitterheid. Ook kan hop voor verschillende aroma’s zorgen zoals citrus, bloemig, kruidig en dennenachtig. Dit hangt af van de hopsoort en het moment waarop deze wordt toegevoegd tijdens het brouwen. Daarnaast zorgt hop voor een langere houdbaarheid van bier door bacteriën en micro-organismen te vertragen.
IBU (International Bitterness Unit)
IBU staat voor International Bitterness Unit, een maatstaf voor de bitterheid van bier. Het geeft aan hoeveel bittere smaakstoffen aanwezig zijn in bier, vaak afkomstig van de hop. IBU varieert tussen de nul en honderd (of honderd+). De lage waarden zijn minder bitter dan de hogere waarden.
Imperial
Het woord Imperial in de context van bier verwijst naar de krachtige en intense smaak van het bier. Vaak wordt het gebruikt als voorvoegsel bij diverse bieren zoals Imperial Stout en Imperial Red Ale. Kortom, Imperial geeft aan dat het bier een verhoogd alcoholpercentage heeft en een voller, rijker karakter dan de ‘standaard’.
Juicy
Net als Imperial wordt Juicy gebruikt als voorvoegsel bij biersoorten, bijvoorbeeld bij een Juicy ipa. Het woord geeft aan dat het bier sappig of fruitig is door het fruitige of tropische karakter van het bier. Een Juicy bier is troebeler en ondoorzichtiger dan een ‘standaard’ bier. Dit komt door bepaalde mouten en het verminderen van het filteringsproces, die zorgen voor de fruitige aroma’s van een Juicy bier.
Kriek
Kriekbier is een Lambiek bier gecombineerd met kersen die zuur blijven na rijping. Het resultaat is een friszuur bier met een lichte kersenrode kleur. Kriek is een bier apart van andere bieren, de smaak en kleur is opvallend en alleen te vinden bij fruitbieren. Van origine is kriekbier gemaakt van kersen maar vandaag de dag wordt kriek ook gemaakt van framboos, aardbei of zelfs perzik.
Lager
Tegenovergesteld van ale is lager, een biercategorie die ontstaat door het ondergisten tijdens het brouwproces. Het is een van de meest populaire bierstijlen ter wereld en pils is het beroemdste lagerbier. Lagerbier wordt gefermenteerd bij koelere temperaturen, tussen zeven en dertien graden Celsius, en zorgt voor een langzame, schone gisting. Door het ondergisten hebben lagers een heldere, schone en verfrissende smaak met minder fruitige aroma’s dan een ale.
Lambiek
Een biersoort uit België die bekendstaat om zijn zure smaak. Bij Lambiek wordt er gebruikgemaakt van ‘spontane gisting’ waarbij het bier tijdens het brouwproces wordt blootgesteld aan de buitenlucht en wilde gisten zich mengen met het wort. Deze wilde gisten geven een uitgesproken en zure smaak, die wordt versterkt doordat Lambiek tot soms wel drie jaar mag rijpen in oude eikenhouten vaten.
Mout
Samen met water, hop en gist een van de vier basisingrediënten van bier. Mout wordt verkregen door gerst (of soms andere graansoorten) te laten kiemen en vervolgens te drogen, een proces dat mouten wordt genoemd. Mout vormt in het brouwproces de basis van de suikers die later worden gebruikt om alcohol in het bier te krijgen. Naast deze suikers zorgt mout ook voor een flink deel van de kleur, aroma’s en de smaak van een bier. Door mout te branden krijgt het bier smaak die uiteenloopt van karamel tot koffie.
Neipa
Een Neipa is een New England India Pale Ale, oftewel; een Juicy ipa. Het is een moderne bierstijl die gekenmerkt wordt door een troebel bier met intense fruit aroma’s. Dit komt door het gebruik van mouten, haver, tarwe en het verminderen van een filteringsproces. In tegenstelling tot een ‘normale’ ipa heeft een Neipa een zachte of milde bitterheid, een vollere body en een lager koolzuurgehalte.
Ondergisting
Ondergisten vindt plaats bij lagere tempraturen (zeven tot dertien graden Celsius) en zorgt voor een trage, schone gisting wat resulteert in een helderder en schoner bier dan bij bovengisting. Vaak wordt ondergisting geassocieerd met lagerbieren zoals pils.
In tegenstelling tot ondergisting staat bovengisting voor een ander type gistcellen die boven op het bier blijven drijven tijdens het fermenteren. Bij ondergisting zakt het gist naar de bodem tijdens het fermentatieproces. Bovengisting vindt plaats bij de hogere temperaturen tussen de achttien en vierentwintig graden Celsius.
Porter
Een van oorsprong Engelse bierstijl die wordt gekenmerkt door zijn donkere kleur en koffietonen. Porters kwamen ruim tweehonderd jaar geleden op toen werd ontdekt dat er met donker gebrand mout, dat eerder nog werd gezien als een ingrediënt van lagere kwaliteit, ook een bier kon worden gemaakt dat populair was onder de arbeidersklasse. Porters zijn vernoemd naar sjouwers die in de haven, fabrieken of in de bouw werkten. Een stout is van oorsprong een stevigere porter, maar is tegenwoordig een stijl op zich.
Quadrupel
Een van de zwaarste Belgische bierstijlen. Quadrupels staan bekend om hun volle, vaak wat zoetere smaak en een alcoholpercentage dat kan oplopen tot boven de tien procent. Quadrupels rijpen vaak na op fles, wat voor een nog diepere smaakbeleving zorgt. Dit is meteen een van de belangrijkste verschillen met de Barley Wine, een stijl die op de Quadrupel lijkt maar doorgaans niet nagist op fles. Bij Barley Wines worden meestal ook Amerikaanse en Engelse giststrengen gebruikt, terwijl in Quadrupels vaak Belgisch gist gaat.
Reinheitsgebot
Een regeling in Duitsland die ervoor zorgde dat Duitse bieren uit vier ingrediënten mochten bestaan. Deze ingrediënten zijn water, hop en gerst. Later werd ook gist toegevoegd aan deze regeling. Het Reinheitsgebot weerhoudt de Duitse brouwerijen, die zich nog steeds aan deze regels houden, van het produceren van speciaalbieren met onder andere vruchten en kruiden.
Sour
Sour, ofwel ‘zuur’, is een bierstijl die gekenmerkt wordt door een zure smaak. De zure smaak ontstaat tijdens een specifiek fermentatieproces waarbij zure bacteriën en wilde gisten de hoofdrol spelen.
Trappistenbier
Trappistenbier is door monniken gebrouwen bier dat de naam ‘Trappist’ mag dragen wanneer dit is gebrouwen door monniken van de orde der Cisterciënzers. Verder kan een trappist alle soorten bier zijn zoals dubbel, tripel of blond. Volgens de IVT (Internationale Vereniging Trappist) zijn dit de voorwaarden voor een trappistenbier en het mogen dragen van het bijbehorende ‘Authentic Trappist Product’ logo:
- Het bier moet worden gebrouwen binnen de muren of in de nabijheid van een abdij.
- De exploitatie van het bier moet ondergeschikt zijn aan het klooster en worden gebrouwen onder toezicht van de gemeenschap.
- De opbrengsten van het trappistenbier moeten worden gebruikt voor het onderhoud van de monniken en het klooster. Het resterende bedrag moet worden besteed aan sociale- of maatschappelijke werkzaamheden.
Untappd
De mobiele app ‘Untappd’ maakt het mogelijk voor gebruikers om de bieren die zij drinken ‘in te checken’, te beoordelen en vervolgens te delen met hun vrienden. Daarnaast kan een bedrijf een eigen account aanmaken waardoor deze te ‘taggen’ is door de gebruikers en kunnen menukaarten worden samengesteld. Deze kunnen worden gedeeld met alle gebruikers van de app.
Vlaams Rood
Vlaams Rood is een bierstijl die oorspronkelijk is gebrouwen in de Vlaamse regio’s van België. Het is een bierstijl met diverse opvallende kenmerken waaronder:
- De kleur van dit bier is robijnrood tot donkerbruin.
- Vlaams Rood is een zuur bier dat voortkomt uit dezelfde gisten en bacteriën als een Sour.
- Bij Vlaams Rood spreken we vaak van een fruitig aroma zoals dat van kersen of bessen. Deze aroma’s zijn afkomstig van gisten en het toegevoegde fruit tijdens het brouwproces.
Weizen
Weizen en witbier zijn allebei bieren die bekendstaan om een frisse en lichte smaak. Wat veel verwarring veroorzaakt is dat witbier en weizen niet hetzelfde zijn.
Het Belgische witbier wordt gebrouwen met gerst, tarwe en soms ook haver. Weizen is een Duits bier dat niet gebrouwen wordt met haver. Daarnaast is witbier vaak citrusachtig of op smaak gebracht met aroma’s. Dit heeft weizen niet omdat dit Duitse bier wordt gebrouwen volgens het Reinheitsgebot. De oorsprong en smaak van de bieren maakt dus dat witbier en weizen niet hetzelfde zijn.
Water
Water, ofwel H2o, is een vloeistof waar iedereen bekend mee is. Daarnaast is het een van de belangrijkste ingrediënten in het brouwproces van bier, de vloeistof speelt een rol bij het bepalen van de smaak en eigenschappen van bier. Vaak is het zo dat water ruim negentig procent van het totale volume van een bier vormt. Het dient als hoofdbestandsdeel waarin ingrediënten zoals hop en mout worden opgelost.
Xocolatl Bier
Dit is een bier dat is geïnspireerd op de Mexicaanse warme chocoladedrank ‘xocolatl’. Het bier heeft cacao, kaneel en andere kruiden om de specifieke smaak te creëren.
Zytholoog
Een zytholoog, of biersommelier, is een specialist met kennis en passie voor bieren. Zythologen hebben zich gespecialiseerd in alles wat er bij bier komt kijken, van proces tot combinaties. De Nederlandse opleiding tot biersommelier is van StiBON, Stichting Bieropleidingen Nederland. Hier kan iedere gepassioneerde een opleiding starten om bierkennis te vergroten, maar de titel ‘biersommelier’ ontvang je pas wanneer het derde niveau succesvol is afgerond.
Blijf op de hoogte!
Eén keer per week het actuele en relevante lunchroomnieuws in je mailbox? Schrijf je hier in voor onze digitale nieuwsbrief en blijf op de hoogte.
