Wegafzettingen en opengebroken straten: de resultaten kunnen gunstig zijn, maar de periode van de werkzaamheden is vervelend. Niemand vindt het leuk een blokje te moeten rijden. Als horecaondernemer heb je er wellicht wel eens last van gehad. Maar waar dit voor je gasten ‘gewoon vervelend’ is, kunnen werkzaamheden grote gevolgen hebben voor jouw onderneming. Zo kan verminderde bereikbaarheid leiden tot minder omzet. Als ondernemer sta je dan meestal met lege handen, maar niet altijd. Onder omstandigheden bestaat de kans dat deze schade wordt vergoed. Deze schadevergoedingen noemen we in het bestuursrecht ‘nadeelcompensatie’. Aan de hand van zes punten licht ik dit toe.
Nadeelcompensatie: wat is dat?
Onder omstandigheden is de overheid verplicht om schade te vergoeden ondanks dat ze haar taken op een rechtmatige manier uitvoert. Die verplichting bestaat wanneer een kleine groep in het bijzonder veel nadeel heeft van dit overheidshandelen. Dat gebeurt overigens niet vaak. De eigenaar van een wegrestaurant, zal bijvoorbeeld flink last hebben van werkzaamheden aan ‘zijn’ uitrit. Er kunnen daardoor inkomsten worden misgelopen, die voor compensatie in aanmerking komen. Verzoeken om nadeelcompensatie bij werkzaamheden komen vaak voor, zo ook in de volgende zaak.
Een open restaurant in een gesloten straat
Tijdens de aanleg van de Noord/Zuidlijn heeft een eigenaresse van een restaurant in Amsterdam vijf jaar lang last gehad van afgesloten straten en opengebroken wegen. Al sinds 1990 runt zij in Amsterdam een succesvol restaurant. Met de aanleg van de Noord/Zuidlijn werd het restaurant echter verstopt achter bouwwerkzaamheden. De locatie van het restaurant werd minder aantrekkelijk en slechter bereikbaar. Als gevolg hiervan zag zij de omzet van haar restaurant flink dalen. Gelukkig voor haar was zij één van de ondernemers die bij de aanleg van de metrolijn tussen Noord- en Zuid-Amsterdam voor nadeelcompensatie in aanmerking kwam.
Krijgen ondernemers schade altijd gecompenseerd?
Helaas niet. Schade wordt lang niet altijd gecompenseerd en als er gecompenseerd wordt, is dat niet de volledige omvang van de geleden schade. Er blijft altijd een deel voor rekening van de ondernemer. Iedereen kan immers ooit wel eens de dupe worden van gemeentelijke werkzaamheden. En het restaurant is tíjdens de werkzaamheden weliswaar minder bereikbaar, maar ná de werkzaamheden waarschijnlijk een stuk beter. Daarom geldt: als het gaat om schade die iederéén had kunnen lopen, wordt de schade niet vergoed. Dat heet het normaal maatschappelijk risico. Alleen een bijzondere, kleine groep die zich onderscheidt van de rest, maakt kans op nadeelcompensatie. In het geval van ondernemers wordt dat bijvoorbeeld en onder meer bepaald door te kijken naar de omzet: als de omzetdaling als gevolg van de werkzaamheden zó groot is, dat niet meer gesproken kan worden van een ‘normaal risico’, kan de ondernemer in zijn nadeel worden gecompenseerd.
Rekenen bij de rechter
De eigenaresse van het restaurant in Amsterdam kon gelukkig rekenen op enige compensatie. Erg soepel ging dat overigens niet: het gemeentebestuur wilde haar eigenlijk tegemoetkomen met € 6.230,-. De eigenaresse was het hier niet mee eens. Zij stelde veel meer schade te hebben geleden en ondernam juridische stappen. Zij schakelde een fiscalist in die met goede redenen kwam om aan het oordeel van het gemeentebestuur te twijfelen. Toen de rechtbank zelf een onafhankelijke deskundige inschakelde, bleek dat zij voor € 33.770,- aan schade had geleden. Dat bedrag heeft ze mogen ontvangen, met dank aan de deskundige die is aangewezen door de rechter.
Wat wordt er van jou verwacht?
Schade of een deel van de schade wordt niet vergoed voor zover deze beperkt had kunnen worden. Wanneer een ondernemer van tevoren op de hoogte is gesteld van de werkzaamheden en er mogelijkheden waren om de schade te beperken, dan komt dat deel van de schade niet voor compensatie in aanmerking. Van ondernemers wordt verwacht dat zij maatregelen treffen om de schade zo klein mogelijk te houden. De rechter kijkt hierbij onder andere naar het verminderen van personele inhuur en bedrijfsinkopen.
De overheid gaat niet vaak uit eigen beweging over tot vergoeding van schade. In de meeste gevallen moet je zelf een aanvraag doen bij een gemeente. En dat is best veel werk. Zo moet je kunnen aantonen waar de schade uit bestaat, hoe hoog deze precies is en wat het verband is tussen de uitgevoerde werkzaamheden en de schade. Een goede administratie is dus belangrijk! Een reden om al in een vroeg stadium deskundig advies in te winnen.
En de gemeente?
Niet alleen van ondernemers, óók van het gemeentebestuur mag worden verwacht dat zij zich inzet om de schade te beperken. Als je als ondernemer op de hoogte bent van toekomstige werkzaamheden, moet je zo snel mogelijk bij de gemeente aan de bel trekken. Er kan bijvoorbeeld worden afgesproken dat de gemeente zorgt voor extra bewegwijzering. Of je spreekt af dat je zelf zorgt voor schadebeperkende maatregelen, die het gemeentebestuur dan mogelijk (deels) vergoedt.
Conclusie
De Amsterdamse restauranteigenaresse heeft gelukkig compensatie gekregen voor de door haar geleden schade. De gedachte achter nadeelcompensatie is een eerlijke verdeling van de lusten en de lasten. Wanneer in ieders belang werkzaamheden worden uitgevoerd, plukt iedereen daar uiteindelijk de vruchten van. Als een kleine groep buitengewoon veel last heeft van de werkzaamheden, dan kunnen zij verzoeken om compensatie. Voorkomen is ook hier vaak beter dan genezen. Nadeelcompensatie wordt lang niet altijd toegekend. Dus ga vooral in een vroeg stadium in overleg met de gemeente om de schade beperkt te houden!
Deze bijdrage is geschreven door Michèl Kaptein (links op de foto). Hij is werkzaam bij Catch Legal, dat bestaat uit een team van gedreven juristen. Op het gebied van horeca bezit Catch Legal veel expertise en op dit vlak staan ze horecaondernemers dagelijks bij. Meer info: www.catchlegal.nl
Klik hier voor de overige bijdragen van Catch Legal
