Met regelmaat krijg ik een vraag van een werkgever wat hij kan doen met een medewerker als er iets niet meer lekker loopt in de arbeidsrelatie. Dat kan van alles zijn: de werknemer gaat zijn eigen gang, trekt zich weinig van werkafspraken of collega’s aan, maakt fouten, meldt zich te pas en te onpas ziek, aan privésores wordt altijd voorrang gegeven, heel divers dus. Op een gegeven moment is de maat voor de werkgever vol en gaat bij mij de telefoon.
Mijn eerste vraag is veelal of de strubbelingen met de medewerker besproken zijn. Dat is vaak wel het geval, al blijkt gaandeweg ook wel dat de mededeling ‘dat er toch echt iets moet veranderen’ niet uitgesproken is. Soms is er een aanzet van een dossier, maar een goed gedocumenteerd dossier is er meestal niet.
Veel werkgevers hanteren een gesprekkencyclus: in ieder geval eens per jaar wordt er wel een beoordelingsgesprek gevoerd. Realiseer je dat je als werkgever tijdens zo’n gesprek veel gratis informatie van je medewerker hoort over wat er wel of niet goed gaat. Het is nuttig wanneer je tijdig verneemt wat er op de werkvloer leeft, zo’n gesprek is dus buitengewoon nuttig.
Het voeren van een beoordelingsgesprek is onderdeel van een goed personeelsbeleid. Het voorkomt onduidelijkheden en draagt bij aan het welslagen van de arbeidsovereenkomst.
Objectieve maatstaven
Een goed personeelsbeleid kan problemen met een medewerker voorkomen. Zorg voor objectieve maatstaven. Dat begint bij een duidelijke functieomschrijving. Besteed aandacht aan het goed inwerken. Denk ook aan huisregels, gedragscodes of protocollen (HACCP is een bekende binnen de horeca). Bied de medewerker scholing aan: wat heeft hij nodig om goed te kunnen functioneren? En besteed voldoende aandacht aan de arbeidsomstandigheden.
Wanneer er problemen met een medewerker ontstaan, is het voeren van gesprekken cruciaal. Wees niet bang om problemen duidelijk te maken en vervolgens ook op papier te zetten. Het beste is om je te richten op het gedrag van de medewerker, niet op de persoon zelf. Onderbouw met voorbeelden uit de praktijk om je oordeel te staven, vaar dus niet op een enkel incident. In een gesprek kan je toetsen aan de functieomschrijving. Daarmee maak je concreet en helder wat er bij de medewerker aan schort en wat je wel verwacht. Geef de medewerker de gelegenheid zijn visie te geven. In een gespreksverslag kan je ook de sfeer benoemen waarin het gesprek verliep (open gesprek of juist stroef).
Kans tot verbetering
Wanneer het de medewerker duidelijk is wat er mankeert, dan hebben werknemer én werkgever te investeren in het verbeteren van de medewerker. Hem moet een reële kans tot verbetering worden geboden. Spreek een redelijke termijn af met tussentijdse evaluaties en onderzoek gezamenlijk wat er verder nodig is (bijvoorbeeld een opleiding, coaching, tijdelijk andere werkzaamheden). Kortom: begeleid zorgvuldig. Een officiële waarschuwing kan worden gegeven bij herhaald vertoond gedrag of een eenmalig ernstig incident. De medewerker moet begrijpen dat ongewenst gedrag niet zonder consequenties blijft.
Het begeleiden kost tijd, geduld, energie en dus ook geld. Als het goed is, betaalt de geleverde inspanning zich terug! Een succesvol doorlopen traject levert weer een goede en loyale medewerker op. Bij een niet succesvol doorlopen traject staat voldoende - en gedocumenteerd! - vast dat deze medewerker niet meer verder kan in zijn eigen functie en heeft de werkgever goede papieren van deze medewerker te verlangen een andere passende functie te aanvaarden, of - als dat niet mogelijk is - tot een ontslag te komen.
Een schriftelijk dossier is pure noodzaak om tot een verandering bij de medewerker te komen. Is het niet tot het wel gewenste gedrag, dan wel tot in het uiterste geval een beëindiging van het dienstverband.
Een aantal tips voor de werkgever:
-Leg zaken schriftelijk vast; schriftelijk betekent ook een email met daarin de weergave van het gesprek en de gemaakte afspraken;
- benoem zowel positieve als negatieve zaken;
- denk aan vastlegging van de sfeer tijdens een gesprek;
- leg zaken tijdens het dienstverband vast; rechters hechten over het algemeen weinig waarde aan stukken die enkel in het licht van een procedure zijn opgesteld;
- een hiaat in een dossier is deels op te lossen door tijdens een gesprek terug te blikken en dat vervolgens schriftelijk vast te leggen. Dat kan ook door te noteren ‘dat we daar al vaker met elkaar over gesproken hebben’;
- houd het netjes, zowel in gesprek als op papier;
loop niet op zaken vooruit; doe geen vroegtijdige uitlatingen aan het team dat de medewerker is/wordt ontslagen nog voordat de rechter uitspraak heeft gedaan of de onderhandelingen nog gaande zijn.
Natuurlijk, elke kwestie is anders en vrijwel nooit is er een perfect dossier aanwezig. Neem gerust contact op om te bespreken wat je in een specifieke situatie zou kunnen doen.
Work Legal is gespecialiseerd in collectief en individueel arbeidsrecht en adviseert o.a. hoteliers.
