De coronauitdagingen lijken naar de achterkant geschoven en het herstel in de sector is duidelijk zichtbaar. Omzetten herstellen zich snel, maar met de dag is er meer onzekerheid over de nabije toekomst. Wat gaat de inflatie doen? Hoe ga je om met personeelstekort? In deze update gaat de Rabobank in op het herstel van de sector en de kanttekeningen van dit herstel.
De uitgaven aan vakanties zijn absoluut hoog gestegen, waarbij het aantal digitale transacties in april 2022 ruim 2 keer zo hoog was als in dezelfde periode in 2019. De maanden februari, maart en mei lieten stijgingen zien van ruim 80%. Dit duidt op een sterk herstel van de zowel binnen- als buitenlandse vakantiebestedingen.
Ook bestedingen aan buitenshuis eten en drinken stijgen nog steeds, ten opzichte van 2019. In maart, april en mei lag het aantal transacties bijna 40% hoger in vergelijking met dezelfde periode in 2019. Dat de sector zo snel herstelt van de coronacrisis, heeft te maken met ‘inhaalbestedingen’ (we konden niet, dus gaan nu goed of vaker), prijsstijgingen die zijn doorgevoerd maar ook het toerisme dat sneller herstelt dan verwacht.
Ondanks dit sterke herstel zijn de uitdagingen enorm voor de sector. De prijzen van voedsel schieten omhoog en ook de energierekening stijgt. Daarbij verwachten we dat de koopkrachtdaling rond de tweede helft van 2022 impact heeft op de omzetten in de sector, waardoor het herstel wordt vertraagd. Dit kan betekenen dat sommige bedrijven nog niet volledig zullen herstellen van de impact van de coronapandemie.
Toerisme herstelt: vooral Duitsers en Belgen komen terug
Dit herstel van het buitenlands toerisme is grotendeels te danken aan de Duitse en Belgische gast, die Nederland weer steeds beter weten te vinden. Zo lag het aantal overnachtingen in april gemaakt door de Duitse gast weer boven het niveau van 2019. De Belgische gast bleef met 83,2% nog iets voorzichtiger. Met name de gast uit het Verenigd Koninkrijk (67,9% ten opzichte van 2019) en de gast uit de Verenigde Staten (76,5% ten opzichte van 2019) bleven nog weg. Ondanks we zeker nog niet op niveaus van 2019 zijn, is het herstel sneller dan verwacht en dat geeft hoop voor deze zomerperiode.
Hotels zien een goed herstel, maar niet in elke regio
De hotelmarkt is enorm hard geraakt door de coronacrisis. Na het opheffen van de maatregelen eind januari zien we een sterk herstel in de Nederlandse hotelmarkt. Volgens onderzoeksbureau STR Global herstelde de markt in Nederland de afgelopen maanden het snelst, vergeleken met andere landen in Europa. Over de eerste 4 maanden van 2022 laat de markt nog steeds een flinke deuk zien: namelijk 25% minder overnachtingen. Maar wanneer we het per maand vergelijken, zien we dat het per maand beter herstelt. Het aantal overnachtingen was in april namelijk nog maar 5% minder. Er is een duidelijk verschil tussen de verschillende regio’s als het gaat om het herstel van de hotelmarkt (zie figuur 3).
In de provincies Drenthe en Flevoland herstelde al in de eerste 4 maanden van 2022 het aantal overnachtingen volledig. Aan de andere kant is de hotelmarkt in Noord-Holland nog verre van de oude en lag het aantal overnachtingen nog maar op 62% van het aantal in 2019. Natuurlijk is de markt in Noord-Holland vanwege de Metropoolregio Amsterdam (MRA) grotendeels afhankelijk van het internationaal toerisme en het aantal vliegbewegingen op Schiphol. Tot en met april lag het aantal overnachtingen in de Gemeente Amsterdam op een kleine 70% van 2019. Het aantal overnachtingen in de Haarlemmermeer (Schiphol) lag op 53% van 2019. Dit laat maar zien hoe afhankelijk de regio is van het buitenlands toerisme en vliegbewegingen.
Ook in Amsterdam zien we per maand een sterker herstel van het aantal overnachtingen. Zo was dit in april nog maar 10% minder dan in 2019, waarbij ook de kamerprijzen weer richting oude niveaus gaan.
De vrees voor het tweede halfjaar?
Door de hoge inflatie komen op dit moment de marges onder druk te staan. Daardoor stijgen de consumentenprijzen in de horeca met ongeveer 6%. Maar de kosten stijgen op dit moment met ruim 10%, door een combinatie van stijgende kosten van energie, personeel en inkoopprijzen. Deze hoge kosten zullen dan ook getemperd moeten worden. Dit kan aan de ene kant door innovatie zoals robotisering en QR-codes, maar aan de andere kant ook door aanpassing van de menukaart en voorkomen van verspilling.
De andere grote uitdaging is dat vanaf oktober de schulden aan de Belastingdienst afgelost moeten worden. Dit in combinatie met een te verwachte margedruk. Deze uitdaging zal per bedrijf verschillen. Zo blijkt uit eerder onderzoek van netwerkorganisatie SRA dat een groot deel van de bedrijven zonder al te grote schulden door de coronaperiode heen zijn gekomen. Maar tegelijkertijd zien we ook uit recent onderzoek van het CBS dat er een groot aantal bedrijven met problematische schulden kampt.
Al met al geeft het goede herstel, in combinatie met de uitdagingen op marge, schulden en personeelsproblematiek, een mistig beeld op dit moment.
Hogere marge door minder verspilling
De deelnemende restaurants zorgden voor een totale besparing van € 175.000 per jaar, wat zonder al te grote investeringen gerealiseerd werd. Nu de prijzen stijgen en niet alle prijzen doorberekend kunnen worden naar de gast, is het besparen op verspilling een strategische goede keuze. Hierdoor kan het rendement op peil blijven of zelfs verbeteren, zonder de prijzen te verhogen.
Restaurants in Midden-Brabant hebben diverse acties ondernomen om voedselverspilling te voorkomen. Zo zijn menukaarten gewijzigd met minder aanbod van gerechten, is personeel actief gestuurd op het voorkomen van verspilling en zijn restproducten gebruikt voor alternatieven. Deze inspanningen laten zien dat er binnen de sector met beperkte inspanningen ruime mogelijkheden zijn tot verduurzamen en daarmee ook verbetering van de rentabiliteit. Hiermee is het tegengaan van voedselverspilling een goede manier om de inflatie te lijf te gaan.
