Er werken in de horeca steeds meer ZZP’ers, maar vaak zijn de rechten en plichten niet duidelijk. Schijnzelfstandigheid komt dan ook steeds vaker voor. Dit kan leiden tot hoge boetes, zoals bij onder andere Deliveroo. Heb jij ZZP’ers in jouw horecazaak staan? Of ben je dat van plan? Dan leggen we je alles uit over schijnzelfstandigheid en de bijbehorende risico’s én delen we zeven tips om schijnzelfstandigheid te voorkomen.
ZZP'er of medewerker?
Wanneer spreken we bij een samenwerking op ZZP-basis van schijnzelfstandigheid en wanneer lijkt het op een verkapt dienstverband? Volgens de wet is een ZZP’er pas écht zelfstandig als hij aan drie voorwaarden voldoet:
1. Er is geen gezagsverhouding
2. Er is sprake van persoonlijke arbeid
3. De ZZP’er ontvangt alleen een vergoeding voor de gemaakte kosten
Zodra aan één van deze voorwaarden niet wordt voldaan, kan de ZZP’er aangemerkt worden als werknemer in loondienst en kan er sprake zijn van schijnzelfstandigheid.
De gevolgen van schijnzelfstandigheid
Als schijnzelfstandigheid wordt geconstateerd, kan de Belastingdienst een boete opleggen in de vorm van correctieverplichtingen of naheffingsaanslagen. Tot 1 mei 2016 gold dit alleen voor de ZZP’er, maar sinds de invoering van de wet DBA is ook de opdrachtgever aansprakelijk. Alle niet correct afgedragen belastingen en premies dienen dan met terugwerkende kracht alsnog betaald te worden. Is er sprake van kwaadwillendheid bij de opdrachtgever? Dan kan dit leiden tot hogere boetes. Tot slot kan een schijnzelfstandige – ook met terugwerkende kracht – een arbeidsovereenkomst claimen, bijvoorbeeld om aanspraak te maken op een vergoeding bij ziekte.
Gezien al deze (financiële) risico’s is het belangrijk om waakzaam te zijn en iedere vorm van schijnzelfstandigheid te voorkomen. Waar moet je dan op letten? Wij spraken werkgeverspartner Please en zij deelden zeven handige tips:
Tip 1 – Vervang geen medewerkers met ZZP’ers
Wanneer een functie ook door een medewerker vervuld zou kunnen worden, in plaats van een ZZP’er, neigt de samenwerking ook in dit geval naar schijnzelfstandigheid. Please ziet zelfs oud-medewerkers terugkeren (in dezelfde functie) als ZZP’er. Dat raadt het bedrijf ten zeerste af.
Tip 2 – Check of de ZZP’er meerdere opdrachtgevers heeft
Als een ZZP'er langere tijd voor slechts één opdrachtgever werkt en structurele werkzaamheden uitvoert (op vaste dagen), kan dit een indicatie zijn van schijnzelfstandigheid. Check daarom of de ZZP’er ook voor andere opdrachtgevers werkt.
Tip 3 – Werk alleen samen met een ZZP’er op projectbasis
Huur alleen een ZZP’er in voor een duidelijk, afgebakend project of eenmalig event. Extra drukte opvangen op je terras valt onder structureel werk, daarvoor waak ervoor dat je hiervoor geen ZZP’er inzet.
Tip 4 – Maak afspraken over vervanging
Een echte ZZP’er moet de vrijheid krijgen om de opdracht uit te voeren waar, wanneer en hoe hij/zij wil (anders is er sprake van een gezagsverhouding). Dat betekent ook dat de ZZP’er ervoor kan kiezen om de opdracht door een vervanger uit te laten voeren, bijvoorbeeld als de ZZP'er niet persoonlijk aanwezig kan zijn (zie voorwaarde 2: persoonlijke arbeid). Als de ZZP’er deze vrijheid niet heeft, kan dat een indicatie zijn dat er sprake is van verkapt dienstverband. Vind je dat vervelend? Bespreek dan van tevoren met de ZZP’er wat je kunt verwachten als de ZZP’er onverhoopt zelf niet kan werken.
Tip 5 – Let op de bedrijfskleding en ander bedrijfsmateriaal
Schijnzelfstandigheid ligt ook op de loer wanneer een ZZP’er naar buiten treedt onder jouw bedrijfsnaam, bijvoorbeeld door het dragen van jouw bedrijfskleding of het werken met jouw bedrijfsmateriaal. Het is dus slimmer om de ZZP’er in eigen (bedrijfs)kleding te laten werken en eigen materiaal mee te laten nemen.
Tip 6 – Zorg voor een duidelijke factuur van de ZZP’er
Een ZZP’er ontvangt enkel een vergoeding voor de gemaakte onkosten die rechtstreeks verband houden met de opdracht, zoals het uurtarief of projectprijs, reiskosten, een hotelovernachting of iets wat de ZZP’er voor de opdrachtgever heeft voorgeschoten. Laat de ZZP’er een factuur sturen na afloop van het project waarin deze kosten zijn opgenomen, het liefst conform een eerder afgegeven offerte. Let op dat je geen extraatjes geeft aan de ZZP’er die je ook aan een medewerker zou geven, zoals een bonus bijvoorbeeld.
Tip 7 – Leg afspraken vast in een ZZP-overeenkomst en houd je daar ook aan
Tot slot de belangrijkste tip: leg alle afspraken met de ZZP’er vast in een ZZP-overeenkomst, zo voorkom je grijs gebied of discussie. Hierin moet duidelijk staan wat er wordt verwacht, hoe de opdracht moet worden uitgevoerd en welke vergoeding daar tegenover staat. Maak alles zo concreet mogelijk, zodat er geen ruimte is voor misverstanden. Je kunt hiervoor een modelovereenkomst van de overheid gebruiken of zelf een overeenkomst (laten) opstellen. Leg hierin ook vast dat er geen sprake is van een machtsverhouding en dat de opdracht van tijdelijke aard is.
Als opdrachtgever is het belangrijk om je aan de overeenkomst te houden. Het is verleidelijk om toch controle uit te willen oefenen op de uitvoering van de opdracht, maar hiermee loop je het risico dat de ZZP'er wordt gezien als schijnzelfstandige. Houd je daarom aan de afspraken die in de overeenkomst staan.
Laat je adviseren
Schijnzelfstandigheid is een probleem dat steeds vaker voorkomt. Als opdrachtgever loop je het risico op hoge boetes en naheffingen als blijkt dat er sprake is van schijnzelfstandigheid. Om dit te voorkomen is het belangrijk om je aan de wet- en regelgeving te houden en de tips uit dit artikel toe te passen. Twijfel je, laat je adviseren door een expert of download de checklist ‘ZZP’er of medewerker’.
Dit artikel maakt onderdeel uit van de Themamaand Starten en groeien in de horeca.
