We kunnen er eigenlijk niet omheen: dé absolute foodtrend is vegan food. 2018 was het jaar van de vleesvervangers, 2019 bleek die van een verdere doorontwikkeling en verdere aandacht voor vegan in de professionele horecakeuken.
In Dordrecht, uitgerekend de stad van de paardenslachterijen, openden Danielle Vol en Tim van der Holst een all-vegan restaurant. Danielle en Tim openden hun zaak ‘Daantje kookt Vega’ in 2015. De ‘n’ achter Vega ontbrak nog lange tijd vanwege de late switch. Nu liggen er plannen om naar een groter pand te verhuizen. “Het begon allemaal in 2011 toen ik vanuit het onderwijs de catering in ging”, vertelt Danielle. “Tim is al bijna heel zijn leven vegetariër en ik ben dat eigenlijk pas sinds een aantal jaar. Van minder vlees eten tot geen vlees eten en uiteindelijk geen dierlijke producten meer eten. Het was een geleidelijk proces. Je wordt er steeds fanatieker in. Nu wil ik mensen er bewust van maken dat verantwoord eten voor jezelf, het dier en de planeet ook lekker kan zijn. Er zijn ook voorbeelden van mensen die hier komen en geen idee hebben dat we ‘plant-based’ zijn, zich zo ontzettend verbazen en zelfs kwaad maken om vervolgens weg te lopen. Daar kunnen we niet zoveel mee. Het is ook grappig om te zien dat veel mensen het gevoel hebben alsof ze een verantwoording moeten afleggen als ze hier zijn. Zonder dat ik wat vraag, beginnen ze over hoe weinig vlees ze eten, en als ze het al doen, dat ze het bij de biologische slager halen. We oordelen niet, zijn met onze eigen missie bezig. Ja, het is een idealistische insteek, want hoe we nu de voedselindustrie vormgeven, dat houdt de planeet simpelweg niet vol. Het moet anders.”
Vegan is niet altijd biologisch
Nog een vooroordeel dat nergens op gebaseerd is: vegan is gezond en biologisch. “Daar moet ik altijd een beetje om lachen. Dat is niet zo. Het is bijna niet te betalen, biologische vegan producten. Mensen associëren die drie stromingen toch automatisch met elkaar. Waarom dat is weet ik ook niet”, vertelt Danielle. Om de drempel naar beneden te halen hebben Danielle en Tim ervoor gekozen om hun gerechten namen met een knipoog te geven: Not-Wings, The Beat Burger, No-sharma … De link met vlees is er, vlees an sich uiteraard niet. “Het zorgt voor een stukje herkenbaarheid bij de mensen. Daar hebben ze toch behoefte aan”, verklaart Tim de creatief gevonden namen. “Ik zou het liefst wel op een iets hoger niveau gaan zitten qua gerechten”, vervolgt hij. “Maar dit is voor nu het beste. Die laagdrempeligheid is nog noodzakelijk, maar je ziet dat mensen steeds nieuwsgieriger worden en dat het echt een plaats aan het innemen is in de horeca.” Danielle vult hem aan: “Er liggen ook nog veel uitdagingen en vegan koken staat nog redelijk in de kinderschoenen, dat maakt ook veel chefs nieuwsgierig.
Wie de cijfers erbij pakt en bestudeert, kan ook alleen tot de conclusie komen dat vegan de toekomst is. De manier waarop de mens de afgelopen eeuw dierlijke producten heeft verslonden, heeft een behoorlijke impact op het milieu. De veeteelt is een van de grootste boosdoeners op het gebied van CO2-uitstoot. Op de oude voet doorgaan zou betekenen dat in 2050 alleen al de landbouw verantwoordelijk is voor het CO2-quotum dat is afgesproken in het akkoord van Parijs, berekende de Raad voor de leefomgeving en infrastructuur. Het RIVM berekende dat de gemiddelde Nederlander zeventig gram vlees per week eet. Begin deze eeuw was dat nog tien(!) keer zoveel. Ter vergelijking: toen kwam 62 procent van onze eiwitten uit dierlijke producten, nu is dat minder dan vijftien procent, beide rapporten zijn begin 2018 gepubliceerd. Een verschuiving is zichtbaar.
De Indiase keuken: bakermat van vegetarisme
In Hilversum vinden we een bekend Indiaas restaurant, India Poort. De Indiase keuken is de bakermat van het vegetarisme, vooral vanwege de religies die het eten van (bepaalde soorten) vlees verbieden. Jay Talukdhar licht een en ander toe: “Dat komt ook door de verschillende religies; moslims eten geen varkensvlees en hindoes geen rund. Natuurlijk vind je in India alles, van vlees tot vis en van mild tot ‘spicy’, alhoewel het niet per definitie zo is dat alle Indiase gerechten pittig zijn, dat is een misvatting bij veel Nederlanders. India is een enorm groot land, groter dan Europa, en telt 1,3 miljard inwoners, dus de regionale verschillen zijn groot. Jullie kennen vooral eten uit het noorden van India en Brits-Indiase gerechten, die feitelijk helemaal niet uit India komen. Tikka Masala bijvoorbeeld, dat is ontwikkeld in Glasgow, in Schotland dus. Het gerecht bestaat helemaal niet in India.” Ziet Jay de vegetarische doelgroep in omvang toenemen? “Dat zeker, vooral de laatste paar jaar gaat het enorm hard. Vegetariërs krijgen we dagelijks over de vloer, maar het meest opvallende vind ik de toename van het aantal veganisten, die zien we ook vrijwel dagelijks in onze zaak. En dat is uiteraard geen probleem; het vegetarische menu staat al sinds jaar en dag op de menukaart en vegan opties zijn er genoeg. In grote gezelschappen vind je altijd wel een vegetariër en soms krijgen we zelfs reserveringen binnen van een groep van zeven veganisten.”
Bestelde vegan maaltijden in 1 jaar met 450 procent gestegen
De trend van vegan eten zet onverminderd door in Nederland. Steeds meer mensen zijn bewust bezig met wat ze eten en kiezen daarbij voor een vegetarische of zelfs veganistische lifestyle. Ter gelegenheid van World Vegan Day, op vrijdag 1 november, bracht maaltijdplatform Deliveroo daarom deze trend in kaart. Want ook in de markt van de bezorgmaaltijden zijn de ontwikkelingen duidelijk zichtbaar. In de afgelopen 12 maanden zijn de bestellingen van vegan maaltijden met maar liefst 450 procent gestegen, zo blijkt uit cijfers van de bezorgdienst. De levensstijl wint flink aan populariteit in Nederland. Begin 2019 schatte de Nederlandse Vereniging voor Veganisten dat er in Nederland inmiddels meer dan 121.000 veganisten zijn. Ter vergelijking: in 2016 schatte het Sociaal en Cultureel Planbureau het aantal veganisten in Nederland nog op 70.000. Met de groei van veganisten in Nederland, verschijnen er ook steeds meer vegan restaurants. In de laatste twaalf maanden is het aantal restaurants dat enkel veganistische gerechten aanbiedt, gegroeid met 150 procent. In Utrecht, Haarlem en Amsterdam worden de meeste veganistische maaltijden besteld.
